Αναμένονται ρυθμίσεις για το νόμο περί υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Τι ισχύει όμως μέχρι σήμερα

Ο νόμος 3869/2010, μετά και τις διατάξεις νόμων που επέφεραν τροποποιήσεις στον αρχικό, στόχο έχει, τουλάχιστο σε θεωρητικό επίπεδο, την αντιμετώπιση της υπερχρέωσης φυσικών προσώπων, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Ιδιαίτερα σύνηθες στις μέρες μας, το φαινόμενο των νέων ανέργων, οι οποίοι αντικειμενικά και αποδεδειγμένα αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις και καταφεύγουν στις ρυθμίσεις των διατάξεων για υπερχρεωμένα νοικοκυριά, εφόσον βέβαια πληρούν τις προβλεπόμενες εκ του νόμου προϋποθέσεις.

Το Δικαστήριο αποφαίνεται κάθε φορά επί της υπαγωγής στη ρύθμιση, αφού λάβει υπόψη του την περιέλευση του αιτούντος οφειλέτη χωρίς δική του υπαιτιότητα σε μόνιμη και διαρκή αδυναμία να πληρώνει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του. Σωρεία δικαστικών αποφάσεων έχουν κρίνει την αδυναμία αποπληρωμής μόνιμη και διαρκής, υπό την προϋπόθεση της μη αλλαγής των δεδομένων του οφειλέτη. Σημειώνεται λοιπόν ο τι σε τυχόν μεταβολής της κατάστασης από μέρους του οφειλέτη, ο τελευταίος δεν έχει τη δυνατότητα να παρακάμψει τους πιστωτές του, δεδομένου ότι σύμφωνα με το νόμο έχει υποχρέωση να γνωστοποιεί στη γραμματεία του Δικαστηρίου κάθε αλλαγή εισοδηματική και κοινωνική.

Η ικανοποίηση των πιστωτών, που άλλωστε είναι και στόχος του εφαρμοστέου νόμου,  γίνεται από το εισόδημα και από την εκποίηση της περιουσίας των οφειλετών, με εξαίρεση την προστασία της κύριας κατοικίας. Στο σημείο αυτό να τονίσω ότι υπάρχουν αποφάσεις που εξαιρούν και δεύτερα ακίνητα οφειλών από τη ρευστοποίηση. Επομένως μετά από τυχόν αποτυχία του εξωδικαστικού συμβιβασμού, το Ειρηνοδικείο υποχρεώνει τον οφειλέτη σε μηνιαίες καταβολές δόσεων σε όλους τους πιστωτές και μάλιστα συμμετρικά. Προς το σκοπό αυτό το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη τα εισοδήματα, τις βιοτικές ανάγκες και την περιουσιακή κατάσταση του εκάστοτε οφειλέτη, ο οποίος βέβαια και με έγγραφα αλλά και με την ειλικρινή του δήλωση θα πρέπει να αποδείξει την ορθότητα και πληρότητα των ισχυρισμών του.

Η νομολογία των ελληνικών Δικαστηρίων έχει προχωρήσει πέραν της απλής εφαρμογής των διατάξεων του σχετικού νόμου και έγκειται ευνοϊκά απέναντι σε όσους αποδεδειγμένα και χωρίς υπαιτιότητα αδυνατούν να εξοφλήσουν τα χρέη τους. Έτσι έχουμε διαβάσει αποφάσεις που επικυρώνουν τον εξωδικαστικό συμβιβασμό (9/2011 ΕιρΑθ), αποφάσεις που μειώνουν το χρέος έως και 90% (15/2011ΕιρΑθ), αποφάσεις που δέχονται τη μη δολιότητα των δανειοληπτών (5182/2011 ΕιρΘες), αποφάσεις με μηδενικές μηνιαίες καταβολές (192/2011 ΕιρΚαβ).

Οι προστατευτικές διατάξεις του νόμου δεν αποτελούν πανάκεια για τους οφειλέτες, ούτε ικανοποιούν τους πιστωτές, για αυτό και το αρμόδιο Υπουργείο αναμένεται εδώ και καιρό να προβεί σε νέες τροποποιήσεις. Αναμένουμε και εμείς ώστε να συνδράμουμε σωστά τους οφειλέτες!

Ελένη Ι. Τσούκαλου

Δικηγόρος Ορεστιάδας